Tahtacılar
Tahtacılar, Ege ve Akdeniz bölgelerinde
yaşayan Alevi-Türkmenlerdir. Anadolu Alevi mozaiğinin en renkli öğelerinden olan
Tahtacılar, genellikle orman işiyle uğraştıkları için bu ismi almışlar.
Osmanlı kayıtlarına 16. yüzyılda "Cemaat Tahtacıyan" olarak geçmişlerdir.
Bazı bilgilere göre Tahtacılar 11. yüzyılda Anadoluya göçen "Ağaçeri"lerin
soyundan gelen bir topluluk. Tahtacılar çoğunlukla göçebelikten yerleşik
düzene geçmiş durumdalar.
Tahtacılar tarih boyunca bir çok batılı araştırmacının dikkatini
çekmişlerdir. Bu araştırmacıların dikkatini en çok Aleviliği uygulama
biçimleri ve doğayla olan ilişkileri çekmiştir.
Tahtacılar tarih boyunca hep doğayla iç içe yaşamışlardır. Doğayı sevmek,
onunla birlik olmak, onu yaşamın kaynağı olarak görmek... Bununla beraber
Tahtacılar doğal bitkilerden elde ettikleri ilaçlarla kendi dertlerinin
dermanını kendileri bulmuşlardır. Yine Tahtacıların giyim kuşamları, el
sanatları, yemek kültürleri ile büyük bir kültürel zenginliğe sahipler.
Örneğin desen desen halıları, yine büyük kıl çadırlar. Bu çadırlar yağmur
geçirmez. Kışın sıcak, yazın serinletici olurlar. Bütün bu özgünlüklerle
beraber Alevi öğretisini uygulamaları, Alevi inancının kadına verdiği
özgürlüğü yaşamsallaştırmaları, tarih boyunca ve günümüzde bütün Alevilerde
olduğu gibi Tahtacılar için de bir aşağılanma konusu olmuşlardır. Tahtacı
kadını gerçek anlamıyla yiğit bir kadındır. Zorlu göçebelik koşullarında
işin en büyük kısmı Tahtacı kadınının omuzundadır. Tahtacı kadını ana olarak
fedakârdır, çocukların bakımı, klasik ev (çadır) işleri, hayvanların bakımı
ve hayvansal ürünlerin üretime dönüştürülmesi, bütün bunları Tahtacı kadını
gerçekleştiriyor. Bunun yanı sıra dağ koşullarında oluşan yiğitlik ve
özgürlük. Yiğitliği iki anlamda kullanabiliriz. Hem fiziksel hem ruhsal
yiğitlik.
Başta da belirttiğimiz gibi Tahtacılar Alevi toplumunun önemli bir öğesi
durumundadır. Günümüzde her ne kadar yerleşik hayata geçip kendilerine
Tahtacı denilmesinden hoşlanmasalar da, Tahtacılar gerçek anlamıyla büyük
bir kültürel zenginliğe sahiptirler. Bu zenginlikler salt Tahtacı Aleviler
ve diğer Alevi topluluklar için değil, bütün insanlık için bir değerdirler.
Tahtacılar
Kozluören bir Tahtacı-Türkmen
Köyüdür ve Alevi İnancına mensuptur. Bağlı bulundukları ocak
Yanyatır
ocağıdır. Yanyatır ocağı,
Çobanlı aşireti olarak Horasan'dan gelmiş. Ocağın
Piri
Durhasan Dede´dir.
Durhasan Dede'nin ölümümden sonra torunları batıya doğru göç
ediyorlar ve İzmir Narlıdere ye yerleşiyorlar. Yıllarca
Tahtacı Türkmenlerin büyük bir bölümünün dede ihtiyacını
Narlıdere Köyü karşılardı.
Son
yıllarda çeşitli nedenlerden dolayı,
talip üzerine çıkan dede kalmayınca ve son son mürşitin ölümüyle
Narlıdere dedeliği sona ermiş oldu.
Tahtacılar,
bugüne değin üzerinde en fazla çalışılmış ve araştırılmış bir Alevi topluluk
olmasına, hızlı değişime karşın kapalı bir topluluk olma özelliğini
göstermektedir.
Bu yüzden
bilhassa yabancı araştırmacılar tarafından çoğu zaman yetersiz ve yanlış
çalışmalar ortaya çıkmıştır. Ama son yıllardaki, özellikle yerli
araştırmacıların yayınladıkları çalışmalar
bizlere
doğruları daha iyi yansıtmakta.
1.
Tahtacılar Şenliği yapıldı
İzmir/Narlıdere Belediyesi'nin ev
sahipliğinde, Tahtacı Kültür Eğitim Kalkınma ve Yardımlaşma Dernekleri Genel
Merkezi tarafından düzenlenen 1. Tahtacı Şenliği'nde, yurdun dört bir
yanından gelen tahtacılar buluştu. Narlıdere Belediyesi Açık Hava
Tiyatrosu'nda yapılan şenliğe Muğla, Balıkesir, Kahramanmaraş, Manisa,
Mersin, Aydın, Denizli, İzmir ve Çanakkale'den bini aşkın Türkmen Tahtacı
katıldı. Yörelerdeki çeşitli dernekler aracılığıyla Narlıdere'ye gelen
tahtacılar yöresel giysileriyle hem semah oynadı, hem deyiş ve türkü
söyleyerek kültürlerini sergiledi.
Şenliğe
Kozluören´dende yoğun katılım vardı.
Basin ve resimler
Yorum
Mersin Tahtacılar Derneği
Çok sayıda Tahtacı köyünü barındıran
Mersinde kurulan dernekle yok olmaya yüz tutan zengin Tahtacı kültürünün
araştırılması ve geleceğe aktarılması hedefleniyor.
www.tahtacilardernegi.com
"Tahtacı diye bizi hakir görmeyin,
Arifiz, kâmiliz, erenlerdeniz;
Bizi
tanımadan karar vermeyin
Erenler yolunu sürenlerdeniz..."
"Yobaza,
softaya karşı koyarız,
Bilgine, aydına saygı duyarız;
Uygarlık yolunda çağa uyarız,
Mustafa Kemal'i sevenlerdeniz..."
Hasan
Akburak
